آسیب‌شناسی بودجه فرهنگی و اجتماعی شهر تهران
بر اساس قانون، شهرداری‌ها موظفند بودجه پیشنهادی هر سال را در پایان دی‌ماه سال قبل در چارچوب لایحه به شوراهای اسلامی شهرها ارائه کنند و شوراها نیز یک ماه فرصت دارند که بودجه را بررسی کنند و به تصویب برسانند. با توجه به رویکرد انتقادی جریان اصلاحات به مدیریت کالبدمحور شهر تهران در سالیان اخیر و تأکید بر این مسئله که شهرداری تهران نتوانسته میان توسعه کالبدی و فرهنگی شهر، توازن لازم را ایجاد کند، با تغییر بدنه مدیریتی شهرداری از نیمه دوم سال۹۶ به بعد، انتظار این بود که تصمیم‌گیری درباره بودجه حوزه فرهنگی و اجتماعی سال۹۷ یکی از مصادیق تغییر در رویکردهای تصمیم‌گیران جدید مدیریت شهری تهران در قیاس با مدیران گذشته باشد اما باید گفت شوربختانه این انتظار آنگونه که باید و شاید، در لایحه پیشنهادی شهرداری تهران محقق نشد.
اگرچه رویکرد کلی بودجه سال۹۷ انقباضی بود و حجم بودجه پیشنهادی ۹۷ نسبت به سال۹۶ حدود ۲درصد کاهش نشان می‌داد اما این کاهش در حوزه‌های مأموریتی شهرداری تهران به صورت متوازن در لایحه پیشنهادی مورد توجه قرار نگرفت در حالی‌که حوزه‌های مأموریتی مانند «شهرسازی و معماری» و «ایمنی و مدیریت بحران» به‌ترتیب ۲۹ و ۵درصد افزایش بودجه نسبت به سال۹۶ را در لایحه۹۷ به‌خود می‌دیدند، در این لایحه، بودجه حوزه حمل‌ونقل و ترافیک ۷درصد، خدمات شهری ۱۰درصد و فرهنگی و اجتماعی ۲۴درصد نسبت به میزان مصوب آنها در سال۹۶ کاهش یافته بود.
کاهش ۲۴درصدی بودجه حوزه فرهنگی و اجتماعی در لایحه شهرداری تهران (به میزان ۳۵۰میلیارد تومان) ناشی از ۲علت اساسی بود.
۱- علت نخست، بلاتکلیفی و ناپایداری ساختار مدیریتی در حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در ماه‌های اخیر بوده است. این مسئله باعث شد تا در موعد تنظیم لایحه بودجه، حوزه فرهنگی و اجتماعی از توان چانه‌زنی برای افزایش یا دست‌کم حفظ بودجه این حوزه به میزان سال۹۶ برخوردار نباشد.
۲- علت دوم نیز به رویکرد معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران که متولی اصلی تنظیم لایحه بوده است بازمی‌گشت. متأسفانه در این معاونت شهرداری تهران، عزم و اراده‌ای برای تغییر نگاه مدیریت شهری به حوزه فرهنگی و اجتماعی وجود نداشت و همین امر باعث شد که این حوزه مهم و راهبردی، در لایحه پیشنهادی بودجه سال۹۷ شهرداری تهران با آسیب جدی روبه‌رو شود.
در شورا نیز اگرچه این مطالب و حقی که از حوزه فرهنگی و اجتماعی تضییع شده برای همکاران به طور مفصل توضیح داده شد اما کمیسیون تلفیق، با افزایش بودجه فرهنگی و اجتماعی کمتر همکاری کرد و مقرر شد که هر حوزه مأموریتی در سقفی که در لایحه شهرداری آمده باقی بماند و صرفا اختیار داشته باشد که بودجه پیشنهادی را در ردیف‌های مربوط به خود، جا‌به‌جا کند. اگرچه مطلوب آن بود که کاهش غیرکارشناسانه بودجه فرهنگی و اجتماعی، در ردیف‌های اعتباری این حوزه مأموریتی جبران شود، متأسفانه مورد وفاق اعضای شورا قرار نگرفت.
با این حال و با ابتکار کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا، پیشنهادی برای افزودن یک تبصره به بودجه ارائه شد؛ مبنی بر اینکه شهرداری تهران موظف است در راستای ارتقای سطح فرهنگ شهروندی و ارتقای سطح فرهنگ‌پذیری شهروندان در قالب دستورالعمل مشخصی که تا پایان اردیبهشت۹۷ به تأیید کمیسیون فرهنگی و اجتماعی و تصویب شورای اسلامی شهر تهران می‌رسد، ۵/۳درصد از اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای معاونت‌ها، مؤسسات، سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به شهرداری را در چارچوب وظایف هر یک از واحدهای مذکور، در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری مرتبط هزینه کند؛ پیشنهادی که می‌تواند نشان از تغییر رویکرد مدیریت شهری در حوزه فرهنگی و اجتماعی برای سال آینده داشته باشد. این پیشنهاد که با موافقت شورا به تصویب رسید، یک دستاورد مطلوب و فرصتی بزرگ برای حوزه فرهنگی و اجتماعی شهر تهران در سال آینده است. مطابق با تخمینی که صورت گرفته، ۵/۳درصد از اعتبار تملک دارایی‌های سرمایه‌ای شهرداری تهران در سال۹۷، رقمی بالغ بر ۲۶۰میلیارد تومان خواهد بود.
در یادداشت بعدی، به تغییرات محتوایی بودجه حوزه فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در سال آینده که توسط کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر، اعمال و در صحن شورا تصویب شده است خواهم پرداخت.
