اجتماعی و فرهنگی

واکنش کارشناسان به انتشار گزارش رشد دستفروشی/مقصر چه کسی است؟

به گزارش پایگاه خبری شورا آنلاین حسن خسروی مولف، مدرس دانشگاه ومشاوره خانواده در خصوص بحث دستفروشی در مترو و سایر اماکن عمومی گفت: پدیده دستفروشی برای آسیب شناسی و کالبد شکافی مانند بسیاری دیگر از پدیده های خوب و بد اجتماعی و فرهنگی نیازمند یک نگرش سیستمی است. بدین معنا که بایستی برای بررسی دستفروشی یا دوره گردی و تکدی گری و مباحثی از این قبیل یک بسته ای از علل و عوامل مربوط به بروز این پدیده ها را در نظر گرفت. مثلا وقتی از یک دستفروش دوره گرد یا کسی که در خطوط مترو پرسه می زند برای خرید و فروش اجناس سوال می کنیم که چرا مبادرت به دستفروشی می کند اغلب ممکن است که این پاسخ را بدهند که مثلا پدر یا مادرشان بیکار و مریض و از کار افتاده هستند.

 

وی افزود: این افراد چهره ای فقیر و مظلوم و نیازمند از خود نشان داده و خواهان توجه و ترحم هستند. در حالیکه در عالم واقع وقتی به دقت بررسی می کنیم مشاهده می شود که برخی از این دستفروشان و دوره گردان افراد اجیر شده ای هستند که در حقیقت به عنوان برده های کاری از آنان استفاده شده و نوعا نیز نسبت های فامیلی و خانوادگی و همشهری بودن را با یکدیگر دارند و در واقع این ها یک گروه و تیم سازمان یافته غیر رسمی هستند که با برنامه هر روز در سطح شهر و ایستگاه های مترو و اتوبوس و ترمینال و… توزیع و مشغول بکار می شوند. در ظاهر کار آنها شاید اشکال خاصی مشاهده نشود اما باید نیک بدانیم که این حرکت برای اقتصاد و فرهنگ جامعه زیان آور و دارای آفتهای بسیاری است .

 

این استاد دانشگاه ادامه داد:به بیان دیگر، زمانی که افراد در کنار خیابان‌ها و معابر دستفروشی می‌کنند نشان دهنده این است که فاقد هویت مکانی هستند زیرا عمده دستفروشان جزو افراد حاشیه نشین و مهاجرانی هستند که از روستاها به شهرها آمده‌اند؛ بنابراین می‌توان برخی از دستفروشی‌ها را ناشی از پدیده مهاجرت روستاییان به شهرها دانست. همچنین، پدیده مهاجرت نیز ناشی از تغییرات اقلیمی، تغییرات جغرافیایی و تحول در آداب اجتماعی است که موجب می‌شود افراد برای تامین معیشت خود به دستفروشی رو بیاورند و با سرمایه‌ای بسیار اندک و بدون نیاز به مکان، درآمد حداقلی کسب کنند.

 

وی خاطرنشان کرد:یکی از راه‌های مقابله با پدیده دستفروشی جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها است و برای پیشگیری از مهاجرت باید جمعیت تثبیت شده و با پدیده‌هایی که باعث تغییر اقلیم، فرهنگ و آداب اجتماعی می‌شوند، مبارزه به عمل آید تا جمعیت در مکانی که تولد یافته هویت بیابد و در همانجا ثابت بماند. در عین حال برای جلوگیری از افزایش پدیده دستفروشی باید سرمایه گذاری برای توسعه مشاغل پایدار انجام شود و ضریب نفوذ شغلی به شکلی رشد پیدا کند که یک شغل معیشت یک فرد و خانواده وی را تامین و باید برای دستفروشان محدوده کار و بازارهای موقت در نظر گرفته شود و یا پروانه‌ای برای فعالیت ساماندهی شده آنها صادر شود که البته در این مورد باید کارشناسی‌های لازم انجام شود.

 

محمد سالمیان کارشناس مسائل اجتماعی و مدرس دانشگاه از زاویه دیگری به پدیده دست فروشی نگاه می کند و عدم توجه کافی و کم کاری مسئولان شهرداری را ریشه این معضل می داند.

وی در این خصوص گفت: دلیل عدم موفقیت شهرداری تهران و سایر نهادها در توانمندسازی موثر و کاهش تعداد این گونه فعالیت ها را شاید بتوان در عدم درک صحیح مدیران و سیاستگذاران حوزه توانمندسازی از مفهوم علمی توانمندسازی و راهکارهای اجرای آن دانست. مفهوم «توانمندسازی» برخلاف تصور عمومی، مفهومی‌دشوار است که ریشه‌های فلسفی با سابقه‌ای طولانی دارد. توانمندسازی باید با توجه به نکات مهمی همچون فعال بودن و عامل بودن فرد، توجه به غایت و ابزار و ایجاد فعل درون ماندگار و متعدی انجام شود. حالت فعال بودن بدین معنا است که انسان موجود «عامل» و فی‌حدذاته «فعال» است. سعادت و بهروزی انسان نیز مشروط به رعایت اصل عاملیت و فعال بودن است.

 

این استاد دانشگاه افزود:انسان عامل و فعال، نقش مؤثر در فرایندهای اجتماعی ایفا می‌کند. روش صحیح روشی است که در آن انسان عامل و فعال باشد، یعنی اگر قرار است به افراد کمک اقتصادی شود شرایطی فراهم گردد که فرد احساس کند در روند کسب این منفعت عامل موثری بوده است. همچنین حذف غایت به‌عنوان هدف توانمندسازی و نشاندن ابزار به‌جای آن، از مهم‌ترین آسیب‌های توانمندسازی در جریان امروزی است. البته از آنجا که به لحاظ عملی، سیاست‌گذاری تنها بر روی ابزارها و مصادیق ممکن است، سیاست‌گذار باید پس از بررسی جامعۀ هدف ابزارهای مناسب را انتخاب کند و سپس مسیرهای ارتباطی آن ابزارها به سوی غایت را طراحی کند.

 

وی ادامه داد:برای اجرای صحیح توانمندسازی فیترمن (۲۰۰۴) پنج عمل را ضروری می داند. آموزش با تاکید بر بهبود خوداتکایی جامعه هدف، تسهیل گری با تاکید بر فراهم سازی راهنمایی های عمومی و سوق دهی اعضای جامعه هدف به سمت شناخت و اولویت بندی مشکلات شان، حمایت با تاکید بر ایفای نقش حمایتی وابستگان و دست اندرکاران دولتی از پیشنهادات توسعه ای افراد محلی، آشکارسازی با تاکید بر آگاه سازی، روشن گری و ایجاد انگیزه در میان اعضای جامعه هدف برای همراهی با دیگر عوامل برنامه و آزادسازی با تاکید بر فرصت سازی خودخواسته و رهایی فرد از قیدهای گذشته.

 

سالمیان در پایان خاطرنشان کرد:سایر روش هایی که برای توانمندسازی اقشار مختلف جامعه می توان استفاده نمود مواردی نظیر عضویت افراد در مؤسسات، انجمن‌ها، تعاونی‌ها و شبکه‌های موجود در جامعه، تولید اقتصادی ارزش‌افزا است. به هرحال برای برطرف کردن این معضل مسولین مربوطه باید آستین های خود را بالا بزنند و چاره ای بیندیشند چرا که دستفروشی در مترو می تواند ضرر و آسیب های مادی و غیر مادی زیادی را متوجه مسافران نماید.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا