کاهش آمار مرگ و میر مادران باردار

به گزارش پایگاه خبری شورا آنلاین  دکتر "فریبا مرادی" شاخص میزان مرگ و میر مادران را به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی معرفی کرد که از سوی سازمان بهداشت جهانی در نظر گرفته می‌شود.

او با بیان اینکه یکی از تعهدات کشورها تلاش برای بهبود شاخص مرگ و میر مادران باردار است، گفت: اهداف توسعه هزاره که همه کشورها در سال ۲۰۰۰ به آن متعهد شدند شامل هشت هدف و یکی از این اهداف، کاهش مرگ و میر مادران به دو سوم میزان آن در سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۵ میلادی بود.

این مقام مسئول گفت: در گزارشی که سازمان بهداشت جهانی در پایان سال ۲۰۱۵ میلادی ارائه داد، ایران به عنوان یکی از کشورهای موفق در زمینه کاهش میزان مرگ و میر مادران و کشوری که توانست به این هدف توسعه هزاره دسترسی پیدا کند، معرفی شده است.

مدیرگروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه، شاخص میزان مرگ و میر مادران را همچنین به عنوان یکی از اهداف برنامه توسعه پایدار مطرح و اضافه کرد: در این راستا، باید ضمن کاهش مرگ و میر مادران، از عوامل قابل اجتنابی که باعث آن می‌شوند هم پیشگیری کرد.

مرادی با بیان اینکه در برنامه توسعه ششم هم کاهش مرگ و میر مادران به عنوان یکی از هدف‌های مهم عنوان شده است، ادامه داد: برنامه ریزی شده است که تا سال ۱۳۹۹ میزان مرگ و میر مادران در ایران را تا میزان ۱۵ در هزار کاهش دهیم.

او در رابطه با ارتباط برنامه پزشک خانواده با کاهش میزان مرگ و میر مادران، گفت: اجرای برنامه پزشک خانواده در استان فارس عاملی بود تا بتوانیم مادران باردار را بهتر و بیشتر شناسایی کرده و به آنها خدمات ارائه کنیم.

مدیر گروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اضافه کرد: در ایران با اجرای برنامه خدمات بهداشتی اولیه، از ۳۵ سال پیش در روستاها خدمات به صورت فعال به جمعیت ارائه می‌شد، بهورزان در خانه بهداشت مسقر بودند، همه مردم روستا را می‌شناختند و گروه‌های مختلف بر اساس نیازی که به خدمات بهداشتی داشتند به بهورز مراجعه می‌کردند. اگر مردم هم به بهورز مراجعه نمی‌کردند، بهورز خانه بهداشت به صورت فعال مسائل بهداشتی را پیگیری و با مراجعه به خانه‌ها ضمن آگاهی نسبت به مسائل زنان باردار، به آنان خدمت‌رسانی می‌کرد.

مرادی گفت: در همه این سال‌ها مسئله مهم غیرفعال بودن خدمات بهداشتی در شهرها بود. هر فردی که به مراکز و پایگاه‌های بهداشتی مراجعه می‌کرد، خدمت می‌گرفت و اگر مراجعه نمی‌کرد، فردی مسئولیت پیگیری را نداشت و افراد حتی در صورت نیاز، از خدمات محروم بودند.

او با اشاره به غیرفعال بودن مراقبت از کودکان و مادران در شهر، گفت: عده‌ای با مراجعه به متخصصان در بخش خصوصی و پرداخت هزینه‌های زیاد، این خدمات را دریافت می‌کردند، در حالی که قرار نبود خدمات بهداشتی اولیه را متخصصان زنان و زایمان ارایه دهند، کسانی هم که مراجعه نمی‌کردند از این خدمات بی بهره می‌ماندند.

جهش قابل توجه در شناسایی مادران باردار برای توسعه مراقبت‌ها

مدیرگروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: با اجرای برنامه پزشک خانواده شهری، مسئولیت سلامت هر بخش از جمعیت در استان فارس به یک تیم شامل پزشک خانواده و مراقب سلامت محول شد و با ادغام بسته‌های خدمتی به ویژه نخستین بسته که بسته سلامت مادران است، شاهد این بودیم که جهش قابل توجهی در شناسایی مادران باردار، ارایه خدمات به آنها و کاهش میزان مرگ و میر مادران ایجاد شد.

مرادی اضافه کرد: در برنامه تحول نظام سلامت هم شش بسته خدمتی برای گروه‌های سنی مختلف در سطح نخست تعریف شده است که پزشک خانواده و مراقب سلامت باید به جمعیت زیر پوشش خود ارایه دهد، یکی از این بسته‌های خدمتی بسته خدمتی سلامت مادران محسوب می‌شود که در یک تا دو سال گذشته، کمک کرد مادران پرخطر و مادران بارداری که نیازمند خدمت بودند، شناسایی شوند.

مراقبان سلامت؛ گام به گام با سلامت مادران

او ادامه داد: پس از مراجعه افراد به پزشک خانواده، از سوی مراقب سلامت برای تک تک اعضای خانواده پرونده سلامت تشکیل و تمام مسایل مربوط به بیماری و خدمات دریافتی در این پرونده ها ثبت می‌شود، این برنامه به گونه‌ای بین پزشک و بیمار ارتباط برقرار کرده است که بانوان به محض باردار شدن، موضوع را به مراقب سلامت اطلاع می‌دهند و خدمات بهداشتی اولیه را دریافت می‌کنند.

مدیرگروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه، گفت: در بسته خدمتی سلامت مادران، در مراقبت پیش از بارداری و خیلی از مراقبت‌ها شامل معاینه، آزمایش، سونوگرافی و ثبت نتایج سونوگرافی، از سوی پزشک خانواده انجام می‌شود و اگر مادر باردار نیاز به مراجعه به سطح بالاتر داشته باشد، پزشک خانواده این نیاز را تشخیص داده و بیمار به متخصص ارجاع داده می‌شود، به این ترتیب با سطح بندی ارجاع، یکی از مهمترین مسائل که مراجعه بی رویه به پزشکان متخصص بود، حل شد.

مرادی افزود: با پوشش مراقبت‌های مادران (مراقبت پیش از بارداری، مراقبت دوران بارداری، مراقبت پس از زایمان) شاهد افزایش شاخص‌های توسعه بودیم به‌طوریکه در دو سال گذشته میزان مرگ و میر مادران در فارس، ۱۴ در ۱۰۰ هزار تولد زنده و میانگین کشوری ۱۹ در ۱۰۰ هزار تولد زنده بود.

او اضافه کرد: پزشک خانواده و مراقب سلامت به ویژه در حاشیه شهرها می‌توانند در این زمینه کمک بسیاری انجام دهند، مادرانی که اهمیت مراقبت‌ها را نمی‌دانستند و به مراکز بهداشتی مراجعه نمی‌کردند یا توان پرداخت هزینه‌های مراجعه به متخصص بخش خصوصی را نداشتند، مورد بی توجهی واقع شده و خدماتی دریافت نمی‌کردند، اما اکنون پزشک خانواده خود را می‌شناسند، پزشک خانواده با بیماران ارتباط برقرار می‌کند و پرونده بهداشتی بیماران مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

مدیرگروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه در ادامه گفت: با اجرای برنامه پزشک خانواده و به کمک مراقبان سلامت، موارد بسیاری از مادران پرخطر و دارای فشارخون بالا و دیابت شناسایی شدند و با انجام مراقبت‌ها و درمان به موقع، از مرگ و میر مادران جلوگیری شده است.

راه اندازی سامانه مادران باردار پرخطر

مرادی با اشاره به راه‌اندازی سامانه مادران باردار پرخطر در سال ۹۴، افزود: در هر شهرستان یک رابط مادر باردار پرخطر برای مادرانی که به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند، مستقر شدند و مسایل مربوط به پیگیری و انجام مراحل درمان مادر باردار در این سامانه ثبت و نگهداری می‌شود.