در ستایش نقاط مکث شهری
/دکتر وحید نوروزی کارشناس محیط زیست/
می دانیم که شهر یک موجود زنده است و تمام فضاهای شهری هم جزئی از آن هستند که عملا کارکرد اجتماعی دارند.
این فضاها برای ایجاد تعاملات اجتماعی و مراودات بین شهروندان بسیار مفید بوده و حضور شهروندان در فضاهای عمومی شهری موجب نشاط اجتماعی بیشتر شهر و سرزنده تر شدن آن می گردد. در این میان؛ معابر شهری اعم از پیاده روها و خیابان ها الزاما نباید به ابزاری جهت تکمیل سفرهای شهروندان تبدیل شوند بلکه میتوانند خود تبدیل به مقصد سفر گردند.
در دوران پساکرونا؛ فرصت مناسبی فراهم شده تا دیدگاه مدیریت شهری به سمت استفاده از فضاهای عمومی شهر سوق داده شود تا هم فاصله اجتماعی مناسب بین شهروندان حفظ شود و هم شور ونشاط خاصی به شهر داده شود.استفاده از فضاهای عمومی شهر را نباید با پیاده رو فروشی اشتباه گرفت چرا که تفکر درآمدزایی از اجاره پیاده روها به کاسبین؛ اساس اجتماعی طرح را زیر سوال می برد.
تجربیات جهانی نشان میدهد فضاهای عمومی که مردم در آن مشغول غذا خوردن؛ورزش؛خرده فروشی تفریح هستند برای شهروندان بسیار جذاب خواهد بود. اخیرا شهرداری تهران لایحه بهره برداری از پیاده روها را به شورای اسلامی شهر تهران تقدیم نموده که می تواند یک شروع خوب برای استفاده از معابر عمومی باشد لیکن آنچه که موجب نگرانی است پرداختن زیاد به بعد اقتصادی و درآمدی آن است.
توصیه می شود برای شروع این کار بزرگ؛ بجای پیاده رو فروشی به صاحبان اصناف؛ فضاهای کوچک و مناسب در کنار پیاده روهای واجد شرایط دقیقا جای پارک چند خودرو طراحی و اجرا گردد تا این فضاها به نفع عابر پیاده و پیاده محوری؛ به پیاده رو اضافه گردند و صدها نقطه در شهر که اتفاقا می تواند توسط بخش خصوصی ساخته شده و به بهره برداری برسند تقدیم شهروندان شود. هم ایجاد درآمد پایدار میکند و هم زمینه شور و نشاط اجتماعی و تعامل بیشتر شهروندان را فراهم میکند و به اقتصاد بخشی از جامعه نیز کمک میکند.این قبیل فضاها که از آن بعنوان «پارکلت» یاد می شود بیرون زدگی از پیاده رو هستند که به ما کمک میکنند به جای خدشه دار کردن حقوق عابرین؛ نقاط مکث و تعاملات اجتماعی را به شهر اضافه میکنیم.
منتقدین خواهند گفت تهران؛ معماری درست شهری ندارد و امکان اجرای این طرح نیست اما تا کی می توانیم تمام قد همه معابر را در اختیار خودروهای سواری قرار دهیم و در سودای درآمدزایی از پیاده روهای شهر باشیم؟ نکته بعدی؛ استفاده از برخی معابر و کوچه های شهر است که با عناوینی از قبیل کوچه های دوستی؛ میتوان عابرین را به این نقاط کشانید؛ برای صدها نفر شغل ایجاد کرد و باز هم به هدف شهر پیاده محور نزدیک تر شد.
امیدوارم شهرداری تهران با نگاه جامع تر و با تعامل دوسویه نسبت به بازنگری طرح بهره برداری از پیاده روها و اخذ نظرات شهروندان بعنوان ذینفعان اصلی چنین طرح هایی اقدام نماید.