به گزارش شوراآنلاین، مرتضی الویری از باسابقه‌ترین مدیران شهری است. او که زمانی شهردار تهران بود، حالا با تجربه بالای خود ریاست شورای‌عالی استان‌ها و ریاست کمیسیون برنامه بودجه شورای شهر تهران را به‌عهده دارد. یکی از دلایل به سرانجام رسیدن افزایش سهم شهرداری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده او است. مردی که یکی از دلایل شهرفروشی را خلأ «درآمدهای پایدار» در شهرداری می‌داند و حالا لایحه درآمدهای پایدار در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. اتفاقی که ۳۸سال رخ داده و الویری می‌گوید: «درآمد پایدار مقوله‌ای هست که تقریبا از سال۱۳۶۱ تا به حال ما منتظر آن بودیم. به‌دلیل اینکه در بودجه سال ۶۱ و در یکی از تبصره‌های آن تصویب شد که شهرداری‌ها دیگر از دولت کمک نگیرند». حالا درآمدهای پایدار در عرصه مدیریت شهری، شهر را تاحدودی به‌خودکفایی می‌رساند. عضو شورای شهر تهران از این بابت خرسند است، گرچه گلایه‌هایی هم دارد. او- که کمتر لب به گلایه می‌گشاید- از برخی اتفاقات در ماه‌های اخیر گله‌مند است و کار به جایی رسیده که نمی‌تواند حرف‌های خود را به زبان نیاورد. از اعضای مجلس شورای اسلامی، که چرا بعد از تصویب افزایش مالیات بر ارزش افزوده، ماده۵۳ این لایحه نیز به تصویب رسید. در مورد بحران کرونا نیز حرف‌های بسیاری دارد. شهرداری تهران و شورای شهر تهران بعد از شیوع این بیماری اقدامات بسیاری برای مقابله با کرونا در شهر انجام دادند، اما الویری معتقد است که ستاد ملی مبارزه با کرونا از ظرفیت‌های شهرداری تهران در این زمینه چندان استفاده نکرده اما اقدامات شهرداری ستودنی است. او می‌گوید: «در ستادهای تصمیم‌سازی برای بحران کرونا از شوراها و شورای شهر تهران دعوت به عمل نیامد». رئیس شورای‌عالی استان‌ها معتقد است که تهران برای بحران‌های محتمل مانند زلزله باید آماده شود. او می‌گوید، باید ستاد بحران آماده‌ای داشته باشیم تا با بحران‌های بزرگ مقابله کنیم.
مرتضی الویری به مناسبت روز شوراها با همشهری گفت‌وگو کرده است. صحبت‌هایی که عضو شورای شهر تهران سعی کرده با نگاه امیدوارانه به موضوعات شهری نظر بیندازد؛ مانند کاهش درآمدهای شهرداری بعد از شیوع بیماری کرونا را در قالب این گفت‌وگو در ادامه می‌خوانید.
با شیوع بیماری کرونا به سرعت شورای شهر تهران با مراجع بهداشتی و درمانی برای مقابله با این بیماری همکاری‌های نزدیک خود را شروع کرد. حتی در ایام عید نوروز نیز برخی از اعضای شورای شهر بدون وقفه و تعطیلی فعال بودند. شما بفرمائید که این همکاری‌ها چه نتایجی تاکنون در برداشته است؟
خودِ شهرداری تهران مراکز درمانی و تجهیزات بهداشتی دارد و بخش عظیمی از این مجموعه را در اختیار ستاد مبارزه با کرونا قرار داد. کمیته سلامت شورای شهر که مسئول آن خانم دکتر خداکرمی هستند، بدون وقفه و بدون هیچ‌گونه تردیدی در ایام نوروز فعالیت می‌کردند. در مورد جمع‌آوری پسماندهای بیمارستانی که خیلی حساس است، دقت بسیار انجام می‌شود. چنانچه اگر در مورد جمع‌آوری پسماند در بیمارستان‌هایی که بیماران کرونایی بستری هستند، دقت صورت نمی‌گرفت، می‌توانست عوارض بسیار وخیمی را به‌وجود بیاورد. کمیسیون برنامه و بودجه در نیمه نخست فروردین‌ماه داشت تا وضعیت مالی شهرداری را پس از بحران کرونا و جایگزینی درآمدهایی که به‌علت شیوع این بیماری کاهش پیدا کرده را بررسی کند و به راهکارهای لازم را در این‌باره برسد. اما این گله‌مندی طبیعتا برای جامعه شوراها و شورای شهر تهران وجود دارد که در ستادهای تصمیم‌سازی برای بحران کرونا از شوراها و شورای شهر تهران دعوت به عمل نیامد. حتما می‌دانید که پارلمان شهری و مدیریت شهری در مقابله با بیماری‌های واگیردار نقش تعیین‌کننده‌ای دارد و همچنین بی‌دقتی و بی‌توجهی این مجموعه می‌تواند عوارض سنگینی را برای کشور ایجاد کند. به‌عنوان مثال، اگر زباله‌های تهران درست جمع‌آوری نشوند فقط با ۲۴ساعت خلل در جمع‌آوری زباله یک ضایعه محیط‌زیستی به‌وجودمی‌آید. اگر دقت‌های لازم در میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران که میوه مناسب و ارزان را در اختیار شهروندان قرار می‌دهند، صورت نگیرد، می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. اما این بی‌مهری دولتمردان درباره این مسئله و بی‌توجهی به جذب و جلب مشارکت خانواده شوراها جای گله جدی دارد.
اجلاس سی‌ام شورای‌عالی استان‌ها با حضور حریرچی، معاون وزارت بهداشت درباره مقابله با بیماری کرونا برگزار شد. پیش از آن نیز شورای‌عالی استان‌ها در این زمینه فعال بود. این فعالیت‌ها تا چه اندازه مثمرثمر بوده است؟
ببینید ما در یکی از اجلاس‌ها که به‌صورت ویدئوکنفرانس در اواخر اسفند گذشته برگزار شد، دستورالعملی را به تصویب رساندیم و به جامعه شوراها در سراسر کشور ابلاغ کردیم. طوری که همکاری‌های لازم را با مدیریت بهداشتی و درمانی کشور داشته باشند و خودشان را برای شرایط کرونا و پساکرونا آماده کنند. علاوه بر آن ما در اجلاس بعدی که در فروردین‌ماه برگزار شد، از آقای دکتر حریرچی دعوت کردیم. هدف ما از دعوت ایشان این بود که آقای دکتر حریرچی به‌عنوان یک مقام وزارت بهداشت و درمان، خانواده شوراها را مخاطب قرار دهد و بداند که این خانواده درهمکاری کامل با وزارت بهداشت و فعالیت‌های بهداشتی در این شرایط قرار دارد. معاون وزیر بهداشت آمدند تا اینکه این خانواده بتواند خواسته‌های خود را از طریق اعضا شورای‌عالی استان‌ها که از شهرهای مختلف گردهم می‌آیند، بیان کنند. جلسه خوبی بود و مطالب بسیار مفیدی ردوبدل شد. طوری که هم ایشان از جلسه راضی بود و هم اعضای شورای‌عالی استان‌ها.
بودجه سال۱۳۹۹ پیش از شیوع بیماری کرونا بسته شد؛ درحالی‌که با بحران کرونا درآمدهای شهرداری به‌شدت کاهش یافت. برای تامین درآمدهای لازم در سال۹۹ چه تمهیداتی را اندیشیده‌اید؟
ما فعلا دچار بحران درآمدی هستیم. بنابراین، از طریق مکانیزم تخصیص شهرداری می‌تواند با توجه به کمبود درآمدها شیرفلکه تخصیص را قدری ببندد و بر مبنای اولویت‌بندی‌هایی که انجام می‌دهد، منابع درآمدی را صرف فعالیت‌های اولویت‌دار کند. این کار انجام شد، به این ترتیب که در کمیسیون برنامه و بودجه با حضور آقای دکتر حناچی(شهردار تهران) بحث‌های مفصلی صورت گرفته و ۳سناریو مختلف در آنجا مورد بررسی قرار گرفت. قرار بر این شد که با توجه به محدودیت‌های منابع راهکارهای دیگر درآمدی را پیگیری کنیم و ممکن است از طریق دیگری منابع جدیدی را تجهیز کنیم. در ضمن برخی هزینه‌ها را کاهش دهیم تا بتوانیم به کارهای اولویت‌دار برسیم.
پیش‌بینی خودتان برای وضعیت کاهش درآمدها چیست؛ اینکه با پایدار بودن بحران کرونا وضعیت درآمدهای شهرداری هم همچنان کاهش خواهد یافت یا نه؟
ببینید ۳گزینه مختلف برای آینده کرونا درنظر گرفته شده است. یک گزینه این بود که ما اواخر فروردین‌ماه به وضعیت سرازیری یا کاهش اپیدمی کرونا می‌رسیم. حالت دوم این است که ما ۳ماه فصل بهار درگیر بیماری کرونا هستیم و گزینه سوم اینکه ما بایستی اواخر شهریورماه انتظار شیب سرازیری ویروس کرونا را داشته باشیم. بر مبنای این ۳گزینه مختلف، پیشنهادهای مختلفی نیز ارائه شد و تصمیم بر این شد که ما آن گزینه ۳ماه بهار را مبنا قرار دهیم. به همین دلیل، دوستان ما از دولتمردان گله‌مند هستند، به‌خصوص از شخص آقای روحانی. چرا که در برخورد با کرونا به هشدارهایی که صاحب‌نظران تخصصی بهداشت و درمان ارائه می‌دهند، توجه لازم صورت نمی‌گیرد. به هر حال، نظر ما این است که آزاد کردن برخی از مشاغل و همچنین باز کردن برخی مجالس و محافل عمومی می‌تواند عوارضی برای ما داشته باشد، طوری که خسارت آن بسیار زیاد خواهد بود. لذا در این زمینه اختلاف نظر بین شورای شهر تهران و مقامات کشوری که وضعیت کرونا را مدیریت می‌کنند، وجود دارد.
البته یک گله جدی هم باید بکنم؛ با اینکه در دنیا پارلمان شهری و مدیریت شهری در برخورد با بیماری‌های واگیردار نقشی کلیدی و اساسی ایفا می‌کنند و در واقع آنها هستند که به‌طور مستقیم با مردم روبه‌رو می‌شوند و بایستی اقدامات متناسب با شرایط انجام دهند، در ستاد مبارزه با کرونا دعوتی از شورای شهر تهران به عمل نیامد و طبیعتا نظرات اعضای شورا هم در این زمینه‌ها شنیده نشد. این موضوع می‌تواند عوارضی را برای مردم به همراه داشته باشد.
در سال‌های اخیر به‌خصوص در سال ۹۸ بحران سیل در شهرهای مختلف خسارت بسیاری به بار آورد. اکنون بحران شیوع بیماری کرونا وضعیت شهرها را به هم ریخته است. در برنامه پنج‌ساله توسعه سوم برای بحران‌های شهری چه تدابیری اندیشیده شده است؟
به هر حال، ما در منطقه‌ای قرار گرفته‌ایم که می‌تواند با حوادث مختلفی با وجود پیش‌بینی‌های منطقی روبه‌رو شود. اینکه می‌گویم پیش‌بینی‌های منطقی، علت این است که اتفاقاتی مانند کرونا از آن دست نیست. یعنی ما به هیچ وجه پیش‌بینی نمی‌کردیم که کشور ما و بلکه تمام دنیا با شیوع بیماری کرونا مواجه شود. اما موارد دیگری هست که به شکل کاملا منطقی، در معرض آن قرار داریم. به‌عنوان مثال آبگرفتگی و سیل که مراقبت‌های دائمی را می‌طلبد و اگر به موقع به آن پرداخته شود، می‌تواند جلوی عوارض ناگوار آن را بگیرد. همانطور که در سیل بهار سال۱۳۹۸ به‌دلیل اقدامات مناسبی که شهرداری از چند‌ماه قبل انجام داده و پاکسازی‌های لازم معابر صورت گرفته بود، ما خوشبختانه در شهر تهران خسارتی را نداشتیم. در عین حال، مقوله مهم، زلزله است. بالاخره گسل‌های مهم در شهر تهران وجود دارد که احتمال فعال شدن این گسل‌ها خیلی زیاد هست. برمبنای سوابق تاریخی ما این سال‌ها باید منتظر یک زلزله شدید در تهران باشیم. مجموعه این مطالب ایجاب می‌کند که ما ستاد بحران آماده‌ای داشته باشیم تا با مقوله‌هایی از این دست برخورد کنیم. در برنامه توسعه شهر تهران به این موضوع توجه شده و در بودجه امسال نیز به آن پرداخته شده است. مسئول ستاد بحران در شهر تهران خودِ شهردار است که این کارها را رصد می‌کند. بنابراین، امیدوار هستیم که با توجه‌های صورت گرفته اتفاقاتی مانند آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو صورت نگیرد. بر این اساس باید بگویم که در برنامه پنجم و همچنین در بودجه سالانه به حوادث غیرمترقبه توجه لازم صورت گرفته است.
سهم شهرداری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده در مجلس به تصویب رسید که اتفاق خوبی برای شهرداری‌ها بود. البته این مهم با تلاش شما در مجلس رخ داد. نظر شما در این‌باره چیست؟
اتفاق خوب همانطور که شما اشاره کردید؛ یعنی سهم شهرداری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده از ۳درصد به ۴درصد افزایش پیدا کرده است. اما اتفاق بدی که در هفته‌های پیش به وقوع پیوست و مذاق ما را تلخ کرد، تصمیم مجلس برای تصویب ماده ۵۳ مالیات بر ارزش افزوده بود. در ماده ۵۳ تصویب شده، اختیار تعیین انواع و موارد اصل عوارض مورد نظر به وزارت کشور واگذار شود. این موضوع کاملا دخالت در وظایف شوراهاست و اختیارات شوراها را کم می‌کند. و شوراها را در زمینه وضع عوارض به‌صورت یک مجموعه بلاتصمیم و دست بسته تبدیل می‌کند. به این ترتیب که بایستی با صلاحدید وزارت کشور عوارض وضع کند. این قانون مقتضیات محلی را کاملا نادیده خواهد گرفت. یعنی در شرایط منطقی ما باید اجازه دهیم که هر شهری به تناسبِ مقتضیات خودش به‌عنوان نماینده مردم عوارض وضع کند. اما آنچه در تبصره ماده ۵۳ اتفاق افتاد، متأسفانه این اختیارات را از شورای شهر گرفته است. ما پیگیری‌های لازم را انجام خواهیم داد، ولی از مجلس هم‌گله‌مند هستیم که چرا برخلاف مصوبه ۳ماه قبل خودش که در لایحه درآمدهای پایدار اجازه وضع عوارض را به شوراها واگذار کرد، ناگهان در یک چرخش ۱۸۰درجه‌ای بعد از بازگشت از تعطیلات نوروزی چنین مصوبه‌ای در مجلس به تصویب رسیده است.
منبع: همشهری
