شهردار مدرسه؛ از ایده تا هدف

/به قلم مجید فراهانی عضو شورای شهر تهران/

طرح شهردار مدرسه از آن جنس برنامه ها و ایده هایی است که پرداختن به آن و درک ضرورت اجرایی شدن آن در مدارس و محیط های آموزشی از مهمترین رویکردها و راهبردی اصلی در جهت نیل به تحقق مفهوم بسیط و مهم «مسئولیت شهروندی» است.

دانش آموزان در طرح شهردار مدرسه شاید برای اولین بار به شکل ملموس، عینی و عملی با مفهوم مشارکت و ‌مسئولیت آشنا شده و آماده پذیرش مسوولیت های بزرگ‌تر در آینده حرفه ای خود در اجتماع خواهند شد.

واقعیت این است که در جهان امروز نهادهای شهری و مدیران شهری در قالب برنامه ها و طرح های مشارکت گرایانه که در بطن آن ظرفیت ها و توانایی های بخش خصوصی و نهادهای مدنی و اجتماعی در جهت توسعه رفاه شهری، تسهیل اداره شهرها و ترفیع شاخص های شهروندی به کار گرفته می شود از مدل ها و ایده های سنتی و دیدگاه های مکانیکال فاصله گرفته و راه را برای تقویت نگاه های «انسان گرایانه» و «شهروند محور» که متضمن مدیریت علمی و روان است هموار می کنند.

ایراد اما آنجاست که در سال های اخیر و در فضای مدیریتی کشور عمدتا دیدگاه های مکانیکی به امور و پدیده ها و رخدادها غالب بوده است. به عبارتی بر خلاف شعارها و اظهارات فراوان در خصوص نقش شهروندان و جامعه در بهبود شاخص ها و فرایندهای مدیریتی، هیچ گاه شاهد طرحی کارشناسی، موثر و پردامنه نبوده ایم و اگر هم در مواردی و مقاطعی موج مردم گرایی و توجه به نقش آن ها به راه افتاده است عموما بر بستری از هیجان زدگی و ساده انگاری و حتی ساده سازی مسائل پیچیده و چند وجهی در حوزه های مختلف به طور عام در مدیریت کشور و به صورت خاص بوده است.

طرح «شهردار مدرسه» و راهبردهایی که در متن آن طرح های از این زمره ظهور می کند، مسیری برای تقویت باورها و رفتارهایی مانند مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس، رعایت حقوق دیگران، رشد آگاهی های مثبت و سازنده و از همه مهم تر توانایی کار جمعی و گروهی در زندگی اجتماعی است. در واقع با طرح هایی این چنینی است که مفهوم سازی از ذهنیت به عینیت تبدیل می شود و با اجرایی شدن، تثبیت و توسعه عملی و همچنین گسترش دامنه رویکردهای آموزش محور است که علاوه بر «توانمند سازی شهروند» پیام باورمندی و پایبندی صادقانه مدیران به اندیشه ها و ایده هایی که مردم را در کانون و مرکز اهداف خود قرار می دهد به جامعه مخابره می شود.

از سوی دیگر یادآوری این مسئله هم مهم است که همین ایده ها و طرح های آموزشی و آموزش محور که نتایج فرهنگی و تاثیر آن در خلق و گسترش دامنه ارزش ها و رفتار های فرهنگی بدیهی است می تواند نه تنها در مباحث شهری که در موضوعات و بحران های پیچیده و چندسطحی که جامعه با آن درگیر است هم به کار گرفته شود. روشن است که بسیاری از ناهنجاری ها و ضعف ها و آسیب ها چه در حوزه های شهری و چه در حوزه های ملی که از آن جمله می توان به بی تفاوتی و اهمال، فساد، زیاده خواهی، خودخواهی، خشونت اجتماعی و مسابقه و اشتیاق برای کسب تمتع و بهره از امکانات اشاره کرد. در بستر توانمند سازی و رشد آگاهی و آموزش است که از چهره جامعه زدوده می شود.

فراموش نباید کرد که تبدیل شعار به شعور ،برنامه به عمل و سیاست به تدبیر از رهگذری عبور می کند که ماهیت و مضمون اصلی آن در «آموزش» معنا پیدا می کند و چه جایی بهتر،موثرتر و نافذتر از محیط آموزشی و مدرسه که نسلی را تربیت کند و با آموزش مفاهیم مدنی و اجتماعی آماده ورود به جامعه و مدیریت کند که بیشتر از هراس از عوامل بیرونی به دلیل باور و ایمان فردی،دیگر خواهی را اصل،مسئولیت پذیری را اساس و خودکنترلی فردی را بنیان یک جامعه سالم و زندگی امن بداند.

منبع:شهرنوشت